3.1.3.1.2. Bir Fazlı Motor Çeşitleri
Genellikle üç fazlı alternatif akımın bulunmadığı işyerlerinde küçük güçlü makinelerde ve evlerde bulunan ev aletlerinde kullanılır. Bir fazlı asenkron motorlar küçük iş tezgâhları, buzdolabı, çamaşır makinesi, küçük su pompaları, mikser, vantilatör, aspiratör, teyp, tıraş makinesi gibi yerlerde kullanılır. Kalkınma akımları fazla olduğundan küçük güçte imal edilirler. Bir fazlı asenkron motor çeşitleri şunlardır:
• Yardımcı sargılı asenkron motorlar
-
Direnç yol vermeli
-
Kondansatör yol vermeli
-
o Tek kondansatörlü
-
o Çift kondansatörlü
-
Daimi kondansatörlü
-
o Üniversal (seri) motorlar
-
o Yardımcı kutuplu (Gölge kutuplu) asenkron motorlar
-
o Repülsiyon motorlar
-
o Relüktans motorlar
-
o Küçük senkron motorlar
3.1.4. A.C. Motor Etiket Değerleri
Motorların özelliklerini belirtmek amacıyla alüminyum etiketler motorun üzerine monte edilir. Bir A.C. motor etiketinde şu bilgiler yer alır:
-
ÖZMAK: Motoru imal eden firmanın adı
-
TİP:GM 132526 : Motorla ilgili fabrikasyon bilgileri
-
3 ~AC MOTOR: Motorun çalıştırılması gereken akım çeşidi ve faz sayısı
-
? : Motorun bağlantışekli
-
380 V: Motorun bu bağlantıda çalışma gerilimi
-
14,8 A: Motor tam yükünde yüklendiği zaman motorun güç katsayısı
-
10 HP: Motorlarda alınabilecek maksimum güç. 7,5 kw olarak da yazılabilir.
-
Cos ?= 0,9: Motor normal yükündeki güç katsayısı
-
2880 d\d: Motor tam yükle yüklendiğinde rotor devir sayısı
-
50 Hz: Motorun çalışma frekansı
-
2-985: Motorun üretildiği ay ve yıl
-
İz K1 B: Motorun izolasyon (yalıtım) sınıfı
-
B 3: Motorun kuruluş biçimi
-
IP 44: Motorun mekanik koruma sınıfı
Bunlar dışında bir ac motor etiketinde; uluslararası elektrik motorları standardı (IEC 341), Avrupa standartları (CE) uygunluk işareti, kondansatör değeri ( bir fazlı motorlar için) gibi değerler bulunur.
3.1.5. A.C. Motor Klemens Bağlantıları
Üç fazlı asenkron motorlarda stator sargıları motor içinde değişik şekillerde bağlandıktan sonra motor dışına genellikle altı adet uç çıkarılır. Sargı giriş ve çıkış uçlarının motor dışına çıkartıldığı bölüme klemens bağlantı kutusu denir. Stator sargı uçlarına fazlara göre şu isimler verilir;
-
R fazının bağlandığı giriş ucu U, çıkış ucu X
-
S fazının bağlandığı giriş ucu V, çıkış ucu Y
-
T fazının bağlandığı giriş ucu W, çıkış ucu Z harfleri ile gösterilir.
56
2. Üçgen (?) Bağlama
U, V, W uçlarına R-S-T fazları verilir ve U ile Z, V ile X, W ile Y uçları kısa devre edilirse bu bağlantıya üçgen bağlantı denir ve “?” şeklinde sembolize edilir. Bu bağlantıya delta bağlantı da denir.
Resim 3.12: Üç fazlı AC motor klemens kutusu (a), Üçgen bağlantışekli (b,c)
Bir fazlı motorların çalıştırılmasında klemens tablosu bağlantısı, aşağıdaki şekiller dikkate alınarak yapılmalıdır.
Şekil.3.9: Bir fazlı kondansatörlü motorların standart klemens tablosu ve uç renkleri
Ana sargının (Siyah –mavi ) Uçları, klemens tablosunda U1 ve U2 Klemenslerine, yardımcı sargının (Beyaz-Kırmızı) uçları, Z1 ve Z2 klemenslerine bağlanır.
Resim 3.13: Bir fazlı motor ve kondansatörleri
• Üç Fazlı Asenkron Motorun Bir Fazlı Olarak Çalıştırılması
Bunun yanında üç fazlışebekenin bulunmadığı yerlerde veya özel olarak da üç fazlı motorlar bir fazlı olarak çalıştırılabilir. Motorun dönebilmesi için, aralarında faz farkı olan en az iki akımın stator sargılarından geçmesi gerekir. Üç fazlı motorun bir fazlışebekede kendi kendine yol alabilmesi için stator sargılarından biri veya ikisi yardımcı sargı olarak kullanılmalıdır. Sargılardan birine daimi kondansatör bağlanır. Bu durumda stator sargısı yıldız veya üçgen olarak bağlanmış olan motorun iki sargı ucu bir şebekeye bağlanır (Şekil 3.11). Bir fazlışebekede çalıştırılan üç fazlı motorun gücü, anma gücünün % 50-60'ı kadar olur.
Bu konu 8 bölümden oluşmaktadır. Şuan 4. bölümdesiniz.
Bir SONRAKİ BÖLÜM için TIKLAYIN.
1.Bölüm için TIKLAYIN
2.Bölüm için TIKLAYIN
3.Bölüm için TIKLAYIN
4.Bölüm için TIKLAYIN
5.Bölüm için TIKLAYIN
6.Bölüm için TIKLAYIN
7.Bölüm için TIKLAYIN
8.Bölüm için TIKLAYIN