KOLON ŞEMASI
Kolon şemaları malzeme listesinin çıkarılmasında en önemli çizimlerden birisini oluşturmaktadır.
2.1. Kolon Şeması (Enerji Dağıtım Şeması)
Kolon şeması ile ilgili hazırlanacak tüm hesaplamalar ve çizimler Şekil 1.8’deki kuvvet projesi doğrultusunda hazırlanmıştır.
2.1.1. Tanımı
Yapı bağlantı hattı da dahil olmak üzere tüketiciye (alıcıya) kadar olan elektrik tesisat bağlantılarının tek hat şeklinde gösterimine kolon şeması denir.
Kolon şemalarının hazırlanması ve çizimi aşamasında tesise enerji girişinden başlayarak, sigorta cinsi ve akım değerleri, uzunluğu, kablo cinsi ve kesiti, sayaç, ana şalter, ana ve dağıtım panoları, panolar üzerinde bulunan ölçü aletleri ve ölçme alanları, linye sigortaları ve cinsleri, linye şalterleri cinsi ve akım değerleri kolon şeması üzerine yazılmalıdır. Panodan alıcılara çekilen kabloların kesiti ve cinsi ile birlikte tesisin topraklaması da gösterilir. Projelendirilen tesise kompanzasyon yapılacaksa, kompanzasyonun da kolon şeması üzerinde gösterilmesi gereklidir. Kolon şemalarının çiziminde sigorta akım değerleri ile şalterlerin akım değerleri, enerji girişinden makinelere doğru büyük akım değerinden küçüğe doğru sıralanmalıdır. Seçicilik olarak adlandırılan bu konu, korumada çok önemlidir.
2.1.2. Kolon Şemasının Çizimi

32
• Örnek Kolon Şeması Çizimleri
Aşağıda Resim 2.2, Resim 2.3, Resim 2.4 ve Resim 2.5’teki örnek kolon şeması çizimlerini dikkatli bir şekilde inceleyiniz.



Şekil 2.4: Örnek kolon şeması 4 Şekil 2.5: Örnek kolon şeması 5

2.2. Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü
Kuvvet tesisleri tek başlarına bir tesis olmayıp, aydınlatma ve kumanda tesisatlarının da birlikteliğini içermektedir. Kuvvet tesisatı yapılacak mekânın önce aydınlatılması gerekmektedir. Kuvvet tesisatlarının bulunduğu her ortamda aydınlatmanın üç faz esasına göre yapılması gerekliliği stroboskopik olayının önlenmesi bakımından önemlidir.
Bir fazlı ve üç fazlı sistemlerde akımın ve gücün bilinmesi durumunda gerilim düşümü hesabı yapılabilir. Çekilen hattın akım kontrolü kablonun taşıyacağı akım kapasitesi tablosundan yararlanılarak bulunabilir.
2.2.1. Gerilim Düşümü Yapılacak Hat Seçimi
Tesisatı çekilecek makine ve tezgah motorlarının akımları iletken seçimlerinde etkilidirler. Gerilim düşümü hesabı yapılırken genellikle güç bilindiğine göre hazırlanan formüller kullanılmaktadır. Bu sebeple her linyenin gerilim düşümleri ayrı ayrı hesaplanır ana kolon gerilim düşümü ile birlikte yükleme cetveline kaydedilir. Buna göre % gerilim düşümü %3’ten büyük çıkarsa kullanılacak olan kesitler uygun değildir. Bir üst kesit seçimi yapılarak hesaplama tekrar yapılır.
2.2.2. Gerilim Düşümünde Kullanılan Formül
Elektrik iç tesislerinde gerilim düşümlerinin hesaplanmasında aşağıdaki formüller kullanılmaktadır.
Bir fazlı alternatif akım tesislerinde;
Akım biliniyorsa; Güç biliniyorsa; Ya da yüzde gerilim düşümü olarak;
2.L.I.cosj 2.L.N 2.100.L.N
e = e = %e = 2
K.SK.S.UK.S.U
Üç fazlı dengeli yüklü alternatif akım tesislerinde:
Akım şiddeti biliniyorsa; Güç biliniyorsa; Ya da yüzde gerilim düşümü olarak;
1,73.L.I.Cos j L.N 100.L.N
e = e = %e =
K.SK.S.UK.S.U
Yukarıdaki formüllerdeki harflerin anlamları:
e: Gerilim düşümü (Volt) (Bir fazlı hatlarda gidiş ve dönüş iletkenleri üzerindeki; üç fazlı hatlarda ise yalnızca faz iletkeni üzerinde gerilim düşümü hesaplanacaktır.)
L : Hat uzunluğu (Metre) I: Akım şiddeti (Amper)
U : İşletme gerilimi (Üç fazlışebekelerde faz arası gerilimi) (volt) Cosj : Güç katsayısı (Omik yüklenmede ve doğru akımda cos j = 1 alınır)
N: Güç (Watt)
-
K : Özgül iletkenlik katsayısı (m/ohm.mm²)–(Bakır için = 56 m/ohm.mm² alınır)
-
S : İletken kesiti (mm²)
2.2.3. Gerilim Düşümü Sınırları
Aydınlatma ve priz devrelerinde gerilim düşümü, işletme geriliminin % 1,5’i dir. Türkiye’de bir fazlı gerilim 220 volt olduğuna göre müsaade edilen en büyük gerilim düşümü e= 3,3 volttur.
Motor devrelerinde gerilim düşümü işletme geriliminin % 3’ü dür. Türkiye’de üç fazlı sistemde fazlar arası gerilim 380 volt olduğuna göre müsaade edilen en büyük gerilim düşümü e=11,4 volttur.
ÖRNEK:
Şekil 2.2’de panolar arası uzunlukları, tablo güçleri ve bir alıcının gücü verilmiştir.
Seçilen kesitlerin uygunluğunu kontrol ediniz. |
|
AT |
T1 |
|
40.000 W |
20.000 W |
|
|
|
7.500 W |

ÇÖZÜM:
100.L1.P1 100.30.40000
%e == = 0.927
12 2
k.S1.U 56.16.380
100.L .P 100.20.20000
%e = 22 == 0.494
22 2
k.S2.U 56.10.380
100.L3.P3 100.15.7500
%e == = 0.347
32 2
k.S3.U 56.4.380 % = %e + %e + %e = 0,927 + 0,494 + 0,347 = %1,768 < %3 olduğundan kesit
eT 123
uygundur. Akım yönünden (Tablo 2.1’e göre) ;
P1 40000
I1 =
=
= 64A < 100 A
3.U.cos j 3.380.0,95
P 20000
I =
2 =
= 32A < 77 A
2 3.U.cos j 3.380.0,95
P 7500
I3 =
3 =
= 12A < 58 A olduğundan akım yönünden de kesit
3.U.cos j 3.380.0,95 seçimi uygundur.
ÖRNEK:
AB CD
L1=5 m
L2=7 m
L3=9 m
S2=3×4 mm2
S3=3×4 mm2
S1=3×4 mm2 N =5 kW N= 6kW N =7 kW

Şekil 2.7
Şekil 2.3’te aynı hattan beslenen ve aynı kesitli bir linyenin alıcı güçleri ve bağlantı noktaları arasındaki uzaklıkları verilmiştir. Kesit A noktası ile D noktası arasında 3×4 mm2 kesitinde seçilmiştir. İşletme gerilimi fazlar arası 380 volt olup, gerilim düşümü % 3’ü geçmesine müsaade edilmediğine göre seçilen kesitin uygunluğunu kontrol ediniz (Güç katsayısı cos?=0,8 alınacaktır).
ÇÖZÜM:
Gerilim düşümü,
U.%e 380.3 u = == 11,4 Volt (maksimum)
max 100 100
N1 = 5 + 6 + 7 = 18 kW = 18000W
N2 = 6 + 7 =13 kW = 13000W
N3 = 7 kW = 7000W
L1.N1 5.18000
U AB == = 1,057V
k.s.U 56.4.380 L2.N2 7.13000
UBC == = 1,069 V
k.s.U 56.4.380
L .N 9.7000
UCD = 33 == 0,74V
k.s.U 56.4.380 U = U + U + U = 1,057 +1,069 + 0,74 = 2,86 <11,4
AB BC CD
olduğundan seçilen iletken kesiti uygundur. Gerilim düşümü %e olarak bulunursa, 100.(L .N + L .N + L .N ) 100.(5.18000 + 7.13000 + 9.7000)
1122 33
%e == = 0,754 < 3,3
k.S.U 2 56.4.3802 olduğundan seçilen kesiti uygundur. NT=18000 Wattır.
Buna göre şebekenin akımı, NT 18000
N = U.I.
3.cosj ’den I =
=
= 34,18 Amper
3.U.cos j 3.380.0,8
Tablo 2.1.’deki kesit 4 mm2 için yük akımı 46 A’dir. Dolayısıyla 34,18 < 46 Amper olduğuna göre seçilen kesit uygundur.
Öğrenme Faaliyeti 1’deki Şekil 1.1’de verilen projeye ait gerilim düşümü hesapları yükleme cetvelinde verilmiştir.
2.2.4. Kabloların Taşıyacağı Akım Kapasite Tablosu
Anma kesiti (mm2) |
Tel Sayısı |
İletken Çapı (mm) |
Direnç (ohm/km) |
Akım Taşıma kapasitesi |
Toprakta (A) |
Havada (A) |
1×1,5 |
1 |
1,38 |
11,9 |
37 |
26 |
1×2,5 |
1 |
1,80 |
7,14 |
50 |
35 |
1×4 |
1 |
2,26 |
4,47 |
65 |
46 |
1×6 |
1 |
2,80 |
2,97 |
83 |
58 |
1×10 |
1 – 7 |
4,1 |
1,79 |
110 |
80 |
1×16 |
1 – 7 |
5,2 |
1,12 |
145 |
105 |
1×25 |
7 |
6,4 |
0,712 |
190 |
140 |
1×35 |
7 – 19 |
7,7 |
0,514 |
235 |
175 |
1×50 |
19 |
9,2 |
0,379 |
280 |
215 |
1×70 |
19 |
11 |
0,262 |
350 |
270 |
1×95 |
19 |
12,7 |
0,189 |
420 |
335 |
1×120 |
37 |
14,4 |
0,150 |
480 |
390 |
2×1,5 |
1 |
1,38 |
12,1 |
30 |
21 |
2×2,5 |
1 |
1,80 |
7,28 |
41 |
29 |
2×4 |
1 |
2,26 |
4,56 |
53 |
38 |
2×6 |
1 |
2,80 |
3,03 |
66 |
48 |
2×10 |
1 – 7 |
4,1 |
1,83 |
88 |
66 |
3×1,5 |
1 |
1,38 |
12,1 |
27 |
18 |
3×2,5 |
1 |
1,80 |
7,28 |
36 |
25 |
3×4 |
1 |
2,26 |
4,56 |
46 |
34 |
3×6 |
1 |
2,80 |
2,03 |
58 |
44 |
3×10 |
1 – 7 |
4,1 |
1,83 |
77 |
60 |
4×1,5 |
1 |
1,38 |
12,1 |
27 |
18 |
4×2,5 |
1 |
1,80 |
7,28 |
36 |
25 |
4×4 |
1 |
2,26 |
4,56 |
46 |
34 |
4×6 |
1 |
2,80 |
3,03 |
58 |
44 |
4×10 |
1 – 7 |
4,1 |
1,83 |
77 |
60 |
4×16 |
1 – 7 |
5,2 |
1,15 |
100 |
80 |
3×25+16 |
7 |
6,4 |
0,727 |
130 |
105 |
3×35+25 |
7 – 19 |
7,7 |
0,524 |
155 |
130 |
3×50+25 |
19 |
9,2 |
0,387 |
185 |
160 |
3×70+35 |
19 |
11 |
0,268 |
230 |
200 |
3×95+50 |
19 |
12,7 |
0,193 |
275 |
245 |
3×120+70 |
37 |
14,4 |
1,153 |
315 |
285 |
Tablo 2.1: İletkenlerin akım taşıma kapasiteleri (Anma gerilim 0,6 /1 kV)
2.2.5. Akım Kontrolü Hesabı
Kuvvet tesisat projesi Şekil 1.5’e göre akım kontrolü hesabını yapalım. Toplam gücümüz P=133581 Wattır. Sistem üç fazlı olduğuna göre;
P 133581
I =
= = 213,8 < 275Amper
3.U.cos j. 1,73.380.0,95 bulunur. Tablo 2.1’e göre 275 amperden küçük olduğuna göre seçilen kesit uygundur.
2.2.6. Seçilen Kablonun Uygunluğunun Kontrolü
Seçilen kablonun uygun olup olmadığını T1’e 7. nolu linyeye göre hesap yapalım. Ana kolon %e = 0,34 T1 tablosu %e = 0,42 7.Linye %e = 0,27 Toplam %e = 1,03 % e = % eAK + % eT1 + % e7 = 0,34+0,42+0,27 = 1,03 < 3’ten olduğundan seçilen kesit uygundur.
2.3. Kompanzasyon Hesabı
Tesisin güç katsayısını 0,70 olarak kabul edelim ve 0,95’e çıkarmak için kompanzasyon hesabı yapalım. Hesaplama yöntemi Öğrenme Faaliyeti 1’de izah edilmiştir, inceleyiniz.
Verilenler P = 133,5 kW cos?1 = 0,7 cos?2 = 0,95 Qc =? Tablo 1.6’dan cos?1 sütunundaki 0,70 ile cos?2 satırındaki 0,95 kesiştiği değer aktif güç için k faktörü değeri bulunur. Bu değer k = 0,69 olarak bulunur. Buradan Qc = k.P = 0,69 133,5 = 92,11 KVAr Uygun görülen kondansatör gücü 95 kVAr’dır. Kondansatör basamak değerleri 12 kademeli reaktif güç kontrol rölesi için;
1 kademe 5 kVAr |
5 kademe 10 kVAr |
9 kademe 10 kVAr |
2 kademe 10 kVAr |
6 kademe 10 kVAr |
10 kademe 10 kVAr |
3 kademe 10 kVAr |
7 kademe 10 kVAr |
11 kademe 10 kVAr |
4 kademe 10 kVAr |
8 kademe 10 kVAr |
12 kademe Yedek |
2.4. Atölye Aydınlatma Tablosunu Hazırlama
Aydınlatma Projeleri modülünde aydınlatma hesabının nasıl yapıldığını inceleyiniz. Hesaplamalarda kullanılan formüller ve değerler aşağıya çıkarılmıştır.
Atelye Aydınlatması |
Sır a |
Simge |
Açıklama |
Formül |
Hesaplama |
Değerler |
Birim |
1 |
A |
Genişlik |
Plandan |
11 |
m |
2 |
B |
Uzunluk |
Plandan |
13,5 |
m |
3 |
A |
Alan |
A = a b |
A=13,5.11 |
148,5 |
m2 |
4 |
h |
Oda yüksekliği |
Plandan |
3 |
m |
5 |
h1 |
Çalışma düzlemi yüksek. |
Çoğunlukla |
0,85 |
m |
6 |
h2 |
Tij (sarkıt) boyu |
Tijsiz montaj |
0 |
m |
7 |
H |
Armatürün çalışma düzlemine uzaklığı |
H=h-(h1 +h2) |
H=3-(0,85+0) |
2,15 |
m |
8 |
k |
Oda indeksi |
).( . baH a b k + = |
11)2,15.(13,5 13,5.11 + =k |
2,81 |
|
9 |
Ty Dy Zy |
Yansıtma katsayıları |
Tavan Duvar Zemin |
Beyaz Bej Gri |
0,8 0,5 0,3 |
|
10 |
d |
Kirlenme faktörü (Aydınlatma projesi modülü) |
Çoğunlukla |
1,25 |
|
11 |
E |
Gerekli aydınlık şiddeti |
İhtiyaçtan |
300 |
Lux |
12 |
? |
Aydınlatma etkinlik faktörü |
Tablodan (Aydınlatma Modülünden) |
0,54 |
|
13 |
?T |
Gerekli toplam ışık akısı |
h f E A d. . = |
0,54 300.148,5.1,25 =f |
103125 |
Lüm. |
14 |
?L |
Lambanın ışık akısı |
Tablodan (Aydınlatma Modülünden) |
2100 |
Lüm. |
15 |
Z |
Ampul sayısı |
L TZ f f = |
2100 103125 =Z |
50 |
adet |
“TL” 54/40 Watt’lık Flüoresan ampulden 50 Adet kullanılacaktır. |
16 |
Z/2 |
Armatür sayısı |
TMS 2×40 Armatürde 2 ampul vardır= 22/2 |
11 |
Adet |
TMS 2×40 W 2 adet ”TL” 54/40 Watt’lık flüoresan ampul olduğuna göre ve odanın simetrik yapısıda göz önüne alınarak 12 adet armatürde toplam 24 adet ampül kullanılacaktır. |
Atölye aydınlatmasını armatür sayısına göre tekrarlarsak |
17 |
E |
Oluşan aydınlık şiddeti |
d A L ZE . . .hf = |
1,25.63,96 2100.24.0,43E = |
271 |
Lux |
Bu atölyenin aydınlatmasında E=271 Lux’ lük bir aydınlatma düzeyi elde edilir. |
Tablo 2.2: Atelye aydınlatma hesap tablosu
2.5. Yükleme Cetveli
Yükleme cetveli yüklerin özelliklerini belirtmek amacı ile hazırlanır. Tablo yükleme cetvelinde, tablo no, linyelerin özellikleri ve sorti sayıları, linye sigorta akım değerleri ve cinsi, linyelerin bağlantı fazları ve güçleri, açıklamalar ile toplam güç belirtilir.
Aşağıdaki tablolar öğrenme faaliyeti 1’deki Şekil 1.8’de verilen projeye göre hazırlanmıştır. Linyelerin gerilim düşümleri hesapları da ayrıca yapılmıştır.
Tablo Adı |
Linye No |
Uzunluk (m) |
Linye Kesiti (mm2) |
Gücü (kW) |
Akım (A) |
Sigorta Akımı (A) |
Gerilim Düşümü |
Kullanım Amacı |
T1 |
1 |
2 |
2,5 |
4 |
6,40 |
3×20 |
0,03 |
Torna Tezgahı |
2 |
4 |
2,5 |
4 |
6,40 |
3×20 |
0,07 |
Torna Tezgahı |
3 |
6 |
2,5 |
4 |
6,40 |
3×20 |
0,11 |
Torna Tezgahı |
4 |
8 |
2,5 |
4 |
6,40 |
3×20 |
0,15 |
Torna Tezgahı |
5 |
10 |
2,5 |
4 |
6,40 |
3×20 |
0,19 |
Freze Tezgahı |
6 |
12 |
2,5 |
4 |
6,40 |
3×20 |
0,23 |
Freze Tezgahı |
7 |
14 |
2,5 |
4 |
6,40 |
3×20 |
0,27 |
Freze Tezgahı |
8 |
14 |
2,5 |
4 |
6,40 |
3×20 |
0,27 |
Freze Tezgahı |
9 |
12 |
2,5 |
2,2 |
3,52 |
3×10 |
0,13 |
Spiral |
10 |
10 |
2,5 |
5,5 |
8,80 |
3×16 |
0,27 |
Profil |
11 |
8 |
2,5 |
0,37 |
0,59 |
3×6 |
0,01 |
Çark |
12 |
6 |
2,5 |
7,5 |
12 |
3×25 |
0,22 |
Taşlama |
13 |
4 |
2,5 |
7,5 |
12 |
3×25 |
0,14 |
Taşlama |
14 |
2 |
2,5 |
2 |
3,20 |
3×10 |
0,01 |
Matkap |
Kolon |
15 |
2,5 |
57,07 |
91,31 |
3×125 |
0,42 |
T1 Toblosu |
Tablo 2.3: T1 tablosu yükleme cetveli ve gerilim düşümü hesabı
Tablo Adı |
Linye No |
Uzunluk (m) |
Linye Kesiti (mm2) |
Gücü (kW) |
Akım (A) |
Sigorta Akımı (A) |
Gerilim Düşümü |
Kullanım Amacı |
T2 |
1 |
2 |
2,5 |
15 |
24 |
3×35 |
0,14 |
Pres |
2 |
4 |
2,5 |
7,5 |
12 |
3×25 |
0,14 |
Gaz Altı Kaynağı |
3 |
6 |
2,5 |
5 |
8 |
3×20 |
0,14 |
Testere |
4 |
8 |
2,5 |
3 |
4,80 |
3×10 |
0,14 |
Sac Kesme |
5 |
10 |
2,5 |
0,75 |
1,20 |
3×6 |
0,03 |
Bileme |
6 |
12 |
2,5 |
1,5 |
2,40 |
3×6 |
0,08 |
Giyotin |
7 |
14 |
2,5 |
0,37 |
0,59 |
3×6 |
0,02 |
Fan |
8 |
14 |
2,5 |
3 |
4,80 |
3×16 |
0,2 |
Çanta Kaynak |
9 |
12 |
2,5 |
0,75 |
1,20 |
3×6 |
0,04 |
Matkap |
10 |
10 |
2,5 |
0,75 |
1,20 |
3×6 |
0,03 |
Matkap |
11 |
8 |
2,5 |
4 |
6,40 |
3×20 |
0,15 |
Kaynak |
12 |
6 |
2,5 |
4 |
6,40 |
3×20 |
0,11 |
Kaynak |
13 |
4 |
2,5 |
7,5 |
120 |
3×25 |
0,14 |
Taşlama |
14 |
2 |
2,5 |
15 |
24 |
3×35 |
0,14 |
Pres |
Kolon |
8 |
25 |
68,12 |
108,99 |
3×125 |
0,26 |
T1 Toblosu |
Tablo 2.4: T1 tablosu yükleme cetveli ve gerilim düşümü hesabı
Tablo Adı |
İkincil Tablo |
Uzunluk (m) |
Linye Kesiti (mm2) |
Gücü (kW) |
Akım (A) |
Sigorta Akımı (A) |
Gerilim Düşümü |
Kullanım Amacı |
|
T1 |
15 |
25 |
57,07 |
91,38 |
3X125 |
0,42 |
Kuvvet Tablosu |
KT |
AT |
13 |
6 |
8,341 |
13,35 |
3X25 |
0,22 |
Aydın. Toblosu |
T2 |
8 |
25 |
68,12 |
109,07 |
3X125 |
0,26 |
Kuvvet Tablosu |
A.K. |
20 |
95 |
133,531 |
213,8 |
3X250 |
0,34 |
Kuvvet Tablosu |
Tablo 2.5: KT tablosu yükleme cetveli ve gerilim düşümü hesabı
Tablo Adı |
Linye No |
Işik Adedi |
Priz Adet |
Linye Sigortası |
Linye Gücü(W) |
Fazı |
Tablo Gücü |
Açıklama |
AT |
1 |
|
4 |
16 |
1200 |
R |
8341 |
Priz |
2 |
|
5 |
10 |
1500 |
R |
Priz |
3 |
5 |
|
10 |
400 |
R |
Aydınlatma |
4 |
5 |
|
10 |
400 |
S |
Aydınlatma |
5 |
5 |
|
10 |
400 |
T |
Aydınlatma |
6 |
5 |
|
10 |
400 |
R |
Aydınlatma |
7 |
5 |
|
10 |
400 |
S |
Aydınlatma |
8 |
|
5 |
16 |
1500 |
S |
Priz |
9 |
7 |
|
10 |
341 |
T |
Aydınlatma |
10 |
|
6 |
16 |
1800 |
T |
Priz |
Kolon |
32 |
20 |
3×25 |
8341 |
|
Ayd. tablosu |
Tablo 2.6: Aydınlatma tablosu yükleme cetveli
2.6. Maliyet Hesabı
Kuvvet tesisatlarında projenin malzeme listesinin belirlenmesi ve işin olası maliyetinin çıkarılmasına keşif denir. Özellikle resmi ihalelerde kullanılan keşif özeti cetvellerindeki birimler her yıl yenilenen “Elektrik Tesisatı Birim Fiyat Tarifesi“ Bayındırlık Bakanlığı tarafından yayınlanır.
Kuvvet tesislerinde maliyet hesabı yapılırken, kullanılan gereçlerin maliyeti, işçilik ve montaj giderleri, zorunlu harcamalar ve kar, çıkartılan metraj listedeki fiyatlara dahildir. Ancak projelendirme maliyeti için ayrı birim fiyatlar vardır ve maliyete projelendirme olarak ayrıca eklenir. Projelendirme fiyat tarifeleri her yıl Elektrik Mühendisleri Odası tarafından yayınlanır.
-
Malzeme Hesabı: Çizilen mimari çerçeve ve mimari plan, proje üzerinden gerekli malzeme listesi ve özellikleri belirlenir. Her bir malzemenin birim fiyatları ve toplam fiyatları ile önce malzeme maliyeti çıkarılır.
-
İşçilik: Çalışanların çalışma sürelerindeki ücretlerini kapsar. Mühendis, teknisyen, kalfa, çırak ve işçi ücretleridir.
-
İşletme giderleri: Büro, dükkan, depo kiraları, personel giderleri, ısıtma, aydınlatma, haberleşme giderleri, vergiler gibi giderlerin yıllık toplamının, işin yapılma süresi kadar olan kısmı da işin maliyeti üzerine ilave edilir.
-
Kar: Bütün işletmeler karlılık oranında ayakta kalırlar. Bütün giderler belirlendikten ve toplandıktan sonra kar payı maliyet üstüne ilave edilir.
Maliyet hesabı ile ilgili bazı örnek tablolar aşağıda verilmiştir, inceleyiniz.
İmalatın Cinsi (Kodno) |
Normal Sorti |
Komütatör Sorti |
Vaviyen Sorti |
Parelel Sorti |
G Hattı Priz Sortisi |
Etanş Komüta. Sor.. |
Etanş Priz Sorti |
Merdiven Ot. Düğ. Sort. |
Etanş Priz Sorti |
Tip. C Pors. K. Arm. |
Tip E Etanş Arm. |
Tip J1As. Tav.. Ar. |
Tip N Avize Arm. |
Kapı Zili Sorti |
Zil Ve Montajı |
Kapı Otamatiği Sor. |
Kapı Oto. Montajı |
Telefon Tes Sortisi |
Telefon Dağ Kutusu |
Telvizton Sortisi |
Televizyon Anteni |
Anten Santralı |
Yapıldığı Yer |
734 100 |
734 102 |
734 103 |
734 104 |
735 102 |
736 502 |
736 504 |
737 100 |
740 105 |
742 104 |
742 105 |
742 110 |
742 118 |
806 101 |
809 101 |
813 101 |
814 101 |
815 101 |
819 101 |
845 103 |
845 105 |
845 201 |
1 |
Kazan dairesi |
|
|
|
|
|
2 |
5 |
|
1 |
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
Sığınak |
|
1 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
Depo |
|
1 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Toplam |
0 |
2 |
0 |
8 |
0 |
2 |
5 |
0 |
1 |
0 |
21 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Tablo 2.7: Malzeme hesabına ilişkin örnek tablo 1
Poz No |
Yapılan İmalatın Adı |
Yapıldığı Yer |
Azı |
Çoğu |
726.102 |
Topraklama hattı – 10 mm2 |
AT -KT arası AT -TAS arası |
8 m 22 m |
30 m |
726.103 |
Topraklama hattı – 10 mm2 |
AT -T1 Arası AT – T2 Arası AT -T3 Arası AT – T4 Arası AT -T5 Arası AT – T6 Arası AT -T7 Arası AT – T8 Arası |
8 m 9 m 11 m 12 m 14 m 15 m 17 m 18 m |
104 m |
727.104 |
Besleme Hattı 2×16 mm2 |
AT -T1 Arası AT – T2 Arası AT -T3 Arası AT – T4 Arası AT -T5 Arası AT – T6 Arası AT -T7 Arası AT – T8 Arası |
8 m 9 m 11 m 12 m 14 m 15 m 17 m 18 m |
104 m |
Tablo 2.8: Malzeme hesabına ilişkin örnek tablo 2
GÖKSUN METEM Hak ediş tarihi : Mühendislik LTD. Hak ediş No :
İ MALAT
ŞTİ. GrupNo : Elektrik Tesisatı Sayfa No :
S. N o |
Poz No |
Birim |
Yapılan İşin Cinsi |
İmalat Miktarı (A) |
Sözleşme Fiyatı (B) |
İmalat Tutarı AxB |
1 |
704.103 |
Adet |
Sıva üstü Sac Tablo 0,20-0,30 m2 |
2.000 |
30,63 |
61,26 |
2 |
705.102 |
Adet |
Gömme tip sac tablo 0,10-0,20 m2 |
8.000 |
24,48 |
195,89 |
3 |
705.105 |
Adet |
Gömme tip sac tablo 0,5 m2 |
2.000 |
29,48 |
98,96 |
4 |
713.403 |
Adet |
Pako şalter 2×40 A. tablo arkası montaj |
8.000 |
6,14 |
49,15 |
5 |
713.405 |
Adet |
Pako şalter 3×25 A. tablo arkası montaj |
2.000 |
11,50 |
22,11 |
6 |
718.201 |
Adet |
Kuru Tip termik Koruyu. Kontak. 3×10 A. |
2.000 |
39,16 |
78,33 |
7 |
718.502 |
Adet |
Kaçak Akım Koruma Şalteri 2x 40 A. |
8.000 |
46,80 |
368,64 |
8 |
718.508 |
Adet |
Kaçak Akım Koruma Şalteri 4x 40 A. |
1.000 |
64,51 |
64,51 |
Tablo 2.9: Malzeme hesabına ilişkin örnek tablo 3
2.7. Formları ve Şartnameleri Hazırlama
2.7.1. Hazırlanacak Formlar
Hazırlanan projelerin yürürlüğe girmesi için resmi kurumlardan onay alınması gereklidir. Elektrik projeleri için hazırlanması gerekli formlar şunlardır.
-
Açıklama ve gerekçe raporu • Abonman sözleşmesi
-
Taahhütname • Proje fenni sorumluluk belgesi
-
2 adet dilekçe (Birisi TEDAŞ’a proje • Muayene formu onayı için diğeri ise elektrik aboneliği • Abone ve tesisat kontrol formu almak içindir.) • Maliye bilgi formu
-
İşe başlama – İş bitirme bildirimi
AÇIKLAMA RAPORU |
PROJE HAZIRLAMA AMACI : ELEKTRİK ABONELİĞİ İÇİN TOPLAM İNŞAAT ALANI : ……… m2 KULLANMA AMACI : MESKEN / İŞYERİ YAPININ SINIFI : …….. sınıf ANA KOLON HATTI : YER ALTINDAN / HAVAİ HAT İLE BESLENECEKTİR. |
ENERJİ TALEBİ …………………….KAHRAMANMARAŞ ………………..ENERJİ NAKİL HATTINDAN …………………MEVCUT ……………………… TRAFODAN ……………………………………………… NOLU DİREKTEN TALEP EDİLEN TOPLAM GÜÇ : …………. Watt |
Tablo 2.10: Açıklama raporu
46
GEREKÇE RAPORU |
……………………………..…… İli …………………..……. ilçesine bağlı ………………………………… ikamet eden ………………………………………………… ait bina ……………… katlı olup …………………… olarak tamamlanacaktır. Bu proje bu amaç doğrultusunda hazırlanmıştır. Enerji TEDAŞ’ın mevcut hattından ………. kablo ile alınacak ve panonun mühürlü bölmesinde bulunan …….. A’lik sigortaya bağlanacaktır. Enerji ölçümü …………….. sayaç ile yapılacaktır. Sayacın çıkışına …….. A’lik sigorta monte edilerek sayacın korunması sağlanacaktır. Linyelerin korunması; ışık linyelerinde …… A’lik priz linyelerinde ise ……. A’lik sigorta kullanılacaktır. Bina topraklaması yapılacak olup, topraklamadan alınan irtibat kablosu panonun şasesine ve topraklı prizlerin toprak klemensine irtibatlandırılacaktır. Tesisat sıva altı olarak yapılacaktır. TSEK kalite belgeli malzemeler kullanılacak olup elektrik iç tesisat yönetmeliklerine ve fenni şartnamelere uyulacaktır. Bu bilgiler ışığında hazırlanan projenin tasdik edilerek tarafıma verilmesini arz ederim. Adı Soyadı İmza |
Tablo 2.11: Gerekçe formu
TAAHHÜTNAMEDİR ………………………….. ili ………………………… ilçesi ……………….…………. adresinde ikamet etmekteyim. İkamet etmekte olduğum evimin ana kolon besleme hattını TEDAŞ’a ait şebekeden itibaren standartlarına ve tekniğine uygun olarak yapacağımı, TEDAŞ tarafından yapılacak kontrol neticesi uygun görülmeyen tesis tespitinde elektriğimin kesilmesi durumunda bir hak iddia etmeyeceğimi kabul ve taahhüt ederim. ….. / … / 200…
Adı Soyadı -İmza
Tablo 2.12: Taahhütname
PERAKENDE SATIŞ SÖZLEŞMESİ BAŞVURU DİLEKÇESİ (Gerçek Kişiler İçin) ……………………… ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. / MÜESSESESİNE KAHRAMANMARAŞ
Aşağıda adresi ve kullanıcı numarası belirtilen yeni/mevcut kullanım yerine elektrik enerjisi almak için gerekli belgeler ekte sunulmuştur. Perakende satış sözleşmesinin yapılması hususunda gereğini arz ederim. … / … / 200…
Adı Soyadı-İmza Adı Soyadı : ……………………………………………….. Adresi : ………………………………………………………………. ………………………………………………………..…………. Kullanıcı No : …..……………………………………………
T.C. Kimlik No: ……………………………………………….. Vergi Kimlik N.: ……………………………………………….. Tel No: ……………………………………..………… Talep edilen abone grubu : ………………………………………
EKLER:
Tablo 2.13: Gerçek kişiler için perakende satış sözleşmesi başvuru dilekçesi
47
PERAKENDE SATIŞ SÖZLEŞMESİ BAŞVURU DİLEKÇESİ (Tüzel kişiler için) ……………………… ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. / MÜESSESESİNE
KAHRAMANMARAŞ
Aşağıda adresi ve kullanıcı numarası belirtilen yeni/mevcut kullanım yerine elektrik enerjisi almak için gerekli belgeler ekte sunulmuştur. Perakende satış sözleşmesinin yapılması hususunda gereğini arz ederim.
… / … / 200…
Adı Soyadı-İmza Tüzel kişinin; Adı / Unvanı: ……………………………………………….. Adresi: ………………………………………………………………. ………………………………………………………..…………. Kullanıcı No: …..…………………………………………… Ticaret Sicil No: ……………………………………………….. Vergi No: ……………………………………………..… Talep Edilen Abone Grubu: ……………………………………. Tel No: ……………………………………………….. Yetkilinin ; Adı Soyadı : ……………………………………..…………
T.C. Kimlik No: ……………………………………………….. Vergi Kimlik N.: ……………………………………………….. Tel No: ………………………………………………..
EKLER:
Tablo 2.14: Tüzel kişiler için perakende satış sözleşmesi başvuru dilekçesi
EK-1
Elektrik Tesisatçısının: Adı Soyadı:………..… Oda Sicil No:…………… İşletme kayıt No:……………. |
(ŞİRKET veya ORTAKLIĞI) ELEKTRİK BAĞLANTI BİLDİRİMİ İŞE BAŞLAMA |
Başvuru No:……… Abone No :………. |
Tesis Sahibinin Adı ve Soyadı :………………. Mahalle : …………………… Cadde :…….. Sokak :……… No :……….. Daire No:…… İlçe : ………… İl: ………… |
Müşterinin Adı ve Soyadı :……………………….. Mahalle : ……………………………… Cadde :……………… Sokak :………… No :……….. Daire No:………………… İlçe : …………… İl: …………………….. |
Yapının / İnşaatın Pafta: …………….. Ada : ……………… Parsel :……………. Ruhsat tarihi: …… Ruhsat No :……….. |
Yeni Tesisat Aşağıda Gösterilmiştir. |
Lamba Gücü |
Priz Gücü |
Çeşitli Güçler |
(Aydınlatma+Priz) Kurulu Gücü |
Adet |
Watt |
Adet |
Watt |
Cinsi |
Watt |
Adet |
Cinsi |
Watt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Elektrik Motorları |
Kuvvet Kurulu Gücü |
Adet |
Volt |
Amp. |
Watt |
cos? |
Devir Sayı. |
Fabrika Marka. |
Niçin Kullanıldığı |
Adet |
Cinsi |
W at t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Alçak Gerilim Kompanzasyon Tesisi ….. kVAr (Sabit) …… kVAr (Oto).. kVAr (Toplam) |
Güç İlavesi Yeni Eklenen Tesisat Aşağıda Gösterilmiştir. |
|
Priz |
Lamba |
Elektrik Motorları |
Toplam Güç |
|
Adet |
Watt |
Adet |
Watt |
Adet |
Cinsi |
Watt |
Adet |
Cinsi |
Wat t |
Eski Güç |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yeni Güç |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Elektrik İç Tesisat Projesinin Onay Tarihi : ………………………… Onay Sayısı :………………………….. |
Denetim veya Muayene Kuruluşunun Unvanı : ……………………………………… Adresi : ……………………………………… ……………………………………………… Yetkili İmza : ………………………………… |
Düşünceler : ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… |
Tablo 2.15: Elektrik bağlantı bildirimi işe başlama
Yukarıda ada, parsel ve açık adresi belirtilen yapının elektrik iç tesisatının yapımına …/ … / 200… tarihinde başlanacaktır.
Elektrik Tesisatçısının Denetim KuruluşuYapı sahibinin Adı Soyad, Tarih ve imzası Elektrik Mühendisi Adı Soyadı ve İmzası …/…/200… Adı Soyadı ve İmzası
EK-2
Elektrik Tesisatçısının: Adı Soyadı :………..… Oda Sicil No:…………… İşletme kayıt No:……………. |
(ŞİRKET veya ORTAKLIĞI) ELEKTRİK BAĞLANTI BİLDİRİMİ İŞBİTİRME |
Başvuru No :……… Abone No :………. |
Tesis Sahibinin Adı ve Soyadı :…………………… Mahalle : ………………………… Cadde :………….. Sokak :……… No :………….. Daire No:………. İlçe : …………… İl: …………… |
Müşterinin Adı ve Soyadı :……………………………….. Mahalle : ………………………………….… Cadde :………………… Sokak :…………… No :………….. Daire No:…………………… İlçe : …………… İl: ……………………………. |
Yapının / İnşaatın Pafta : …………….. Ada : ……………… Parsel :……………. Ruhsat tarihi :……… Ruhsat No :……….. |
Yeni Tesisat Aşağıda Gösterilmiştir. |
Lamba Gücü |
Priz Gücü |
Çeşitli Güçler |
(Aydınlatma+Priz) Kurulu Gücü |
Adet |
Watt |
Adet |
Watt |
Cinsi |
Watt |
Adet |
Cinsi |
Watt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Elektrik Motorları |
Kuvvet Kurulu Gücü |
Adet |
Volt |
Amp. |
Watt |
cos? |
Devir Sayı. |
Fabrika Markası |
Niçin Kullanıl. |
Adet |
Cinsi |
Watt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Alçak Gerilim Kompanzasyon Tesisi ….. kVAr (Sabit) …… kVAr (Oto) ….. kVAr (Toplam) |
Güç İlavesi Yeni Eklenen Tesisat Aşağıda Gösterilmiştir. |
|
Priz |
Lamba |
Elektrik Motorları |
Toplam Güç |
Adet |
Watt |
Adet |
Watt |
Adet |
Cinsi |
Watt |
Ad. |
Cinsi |
Watt |
Eski Güç |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yeni Güç |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Müşterinin Ölçü ve Sayaç Sistemi Bilgileri |
1-Sayacın |
Aktif |
Reaktif (End.) |
Reaktif (Kap) |
2-Ölçü Trafosunun |
AkımTrf. |
Gerilim Trf. |
Akımı |
|
|
|
Çevirme Oranı |
|
|
Gerilimi |
|
|
|
Sınıfı |
|
|
Sınıfı |
|
|
|
Markası |
|
|
Cinsi |
|
|
|
Seri No (A Fazı) |
|
|
Markası |
|
|
|
Seri No (B Fazı) |
|
|
Seri No |
|
|
|
Seri No (C Fazı) |
|
|
Tipi |
|
|
|
Tipi |
|
|
Başl. Endeksi |
|
|
|
Gücü (VA) |
|
|
İmal Tarihi |
|
|
|
3-Sayacın Bulunduğu Yer |
Imp-Dv./kWh |
|
|
|
a. Enerji Odasında (X) |
|
Hane Sayısı |
|
|
|
b. Giriş Merdiven Boşluğunda (X) |
|
İç Çarpanı |
|
|
|
c. Dışarıda Kapı Yanında (X) |
|
Faz/Tel Adeti |
|
|
|
d. Diğer (Bağımsız bölüm içerisin. vb.) X) |
|
Denetim Kuruluşu tarafından elektrik iç tesisleri denetlenmiştir. … / … / 20… Denetim Kuruluşu Kaşe / İmza |
Yapı kurulu gücü : ……………….. Yapı bağlantı gücü : ……………… |
Yukarıda adresi yazılı ve ekte planı verilen elektrik iç tesisatı tarafımdan yapılmıştır. … / … / 20… Tesisatçının Kaşe / İmza |
Müşterinin Enerji Aldığı Yer Bilgileri Trafo Adı : ………………………. Trafo No : …… Trafo Gücü : …… Fider / Kol No : ….. Direk No :….. En Yakın Abone No : ……………. |
(1.Sınıf yapılar için) Tesisat muayene edilmiştir. … / … / 20… İşletme Görevlisi Kaşe – İmza |
Tesis Sahibinin Adı Soyadı ve İmzası |
Bu tesisat şebekeye bağlanabilir. … / … / 20… İşletme Mühendisi Kaşe – İmza |
Tablo 2.16: Elektrik bağlantı bildirimi iş bitirme
Tarafımca temin edilen ve yukarıda özellikleri belirtilen elektrik sayacı / sayaçları işletme yetkililerince kontrol edilerek mühürlü vaziyette teslim edilmiştir. …/… /20…. …/ … / 20… Sayaç Montörü (Kaşe– İmza) Abonenin İmzası Karteks Kayıtlarına İşlenmiştir.

1-Kurulu gücün yükseldiğinin idarece saptanması halinde hesaplar yeni kurulu güce göre yapılır.
2-Kanunen ödenmesi her türlü vergi aboneye aittir. Abonman sözleşmesinde yazılı özel ve genel koşulları ve sayaç göstergelerini kabul ederim.
3-Abone, abonesi olduğu veya olmadığı diğer bir tesisat veya mahalde kaçak elektrik kullandığının tespiti halinde kaçak elektrik bedelini ödemediği takdirde elektriğin kesilmesini peşinen kabul eder.
4-Abonenin sözleşme tarihinden evvel de bu tesisatta elektrik kullandığı tespit edildiğinde, bu tesisatın geçmiş döneme ait borçlarını da ödemeyi kabul ve taahhüt eder. Aksi halde abonenin elektriği kesilir.
5-Abone tarafından herhangi bir talep gelmediği sürece yapılan yazışma ve faturalar enerji verilen adrese yapılacaktır.
Abone, işbu abonman sözleşmesini imza etmekle yukarıdaki Özel Hükümler ile arka sahifede yazılı
Genel Hükümleri Kabul ve Taahhüt eder.
TARAFLAR Müşteriler Müdürü Abone Abone Memuru ………………… ………………… ………………… |
|
|
Not: 1-Hakiki yada hükmi şahıslar adına abone olacakların yetki belgelerini ibraz etmeleri zorunlu olup, bu belge abonman sözleşmelerinin eki olarak saklanır. 2- Aşağıdaki abonman sözleşmesinin genel şartları bu sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olup aynı hüküm mahiyetindedir. |
…. / … / 20… tarihinde elektriği açtım. Açma-Kapama Memuru Adı Soyadıİmza
Tablo 2.17: Abonman sözleşmesi
51
TEDAŞ MÜESSESE MÜDÜRLÜĞÜNE KAHRAMANMARAŞ
Ekteki ………………………… ‘ya ait ………… pafta ……………. Parsel ……….. ada’da yapılacak binaya ait elektrik projesinin onaylanması; Gereğini arz ederim. … /… / 200..
Projeyi Yapan Adı Soyadı Ünvanı-İmza
Adres:
……………….. ………………..
Tablo 2.18: Tedaş başvuru onayı
ARKA YÜZÜ
ABONMAN SÖZLEŞMESİ
GENEL HÜKÜMLER
-
Bu sözleşmenin dayanağı olan 3 Ekim 1990 tarih ve 20654 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Elektrik Tarifeleri Yönetmeliği” ini okudum. Bu yönetmeliğin tümünü; TEDAŞ Genel Müdürlüğü …………….. Elektrik Dağıtım Müessesesi Yönetim Komitesinin Abonelik Şartları ile ilgili tüm kararlarına uymayı kabul ve taahhüt ediyorum.
-
Bundan sonra yapılacak “Yönetmelik” değişiklerinde bu sözleşmede olabilecek yönetmeliğe aykırı tüm hükümler yeniden sözleşme yapılmaksızın yürürlükten kalkacak; yeni ilaveler ise taraflarca aynen kabul edilecektir.
-
Abone tarafından yapılan müracaatlarda Abone No, Dosya No, Açık Adres gibi bilgiler mutlaka bulunacaktır. Bulunmadığı takdirde müracaat değerlendirmeye alınmayacaktır.
-
TEDAŞ ………….. Elektrik Dağıtım Müessesi ile yapılan bu sözleşme Müessesenin unvan değişikliği, şirketleşmesi veya herhangi bir şirkete satılması gibi hallerde yenilenmesine gerek olmayıp aynen yürürlükte kalacaktır.
-
Abonenin sorumluluğunda olan tüm tesisat bölümlerine ancak, yetkili fen adamları müdahale edebilir. Bir kaza vukuunda sorumluluk tamamen aboneye aittir.
-
Abone herhangi bir arıza durumunda Müessesenin arıza ekipleri arıza mahalline gelinceye kadar can ve mal emniyeti ile ilgili tedbirler alacaktır.
-
Abonede topraklama tesisatı yapılması esas olup toprak kontağı bulunan fişli aletler ancak topraklı prizlerde kullanılabilir.
-
Yönetmelikte belirtilen yasak işler yapıldığında; İmar Kanunu; diğer kanun ve yönetmeliklere aykırı bir hareketten dolayı veya Mülki amirliklerle, Belediye Başkanlıklarınca yazılı talep olması halinde herhangi bir ihbara hacet kalmaksızın elektriği kesilir.
-
Abonenin tesisine elektrik verilmesi için müessesenin geçiş hakkını kullandığı önceki ve sonraki abonelerin branşmanlarında inşaat, bozukluk veya herhangi bir sebeple tadilat veya onarım halinde abone hissesine düşen masrafı ödeyecek; olabilecek kesintiler nedeniyle zarar ziyan talep etmeyecektir. 10-Abone ayrıldığı yeri yazılı olarak haber vermeksizin terk ettiği takdirde başka bir yerde abonman sözleşmesi aile fertlerinden herhangi birisine ait olsa bile borç ödeninceye kadar elektriği kesilir. 11-Aboneler gerilim dalgalanması, harmonik flikler gibi olaylarda izin verilen sınır değerlerin dışına çıktığında enerjileri kesilir. Abone gerekli önlemi almak zorundadır. 12-Abone kendi adına kayıtlı herhangi bir abonedeki borcundan dolayı kendi adına kayıtlı diğer abonelerdeki elektriği kesilebilir.
13-Sayaç abonenin malı olduğu durumlarda, sayacın sökülmesi ve uzun süre geri alınmadığı ve bu sürede kayıp olduğu takdirde, sayacın kaybından dolayı Müessese sorumlu değildir. Sahibi tarafından iadesi kabul edildiği takdirde abone yerine yeni bir sayaç alıp takdırmakla yükümlüdür. 14-Sayaç endeksini abone getirdiği durumlarda yanlış bildirimden doğan hatalardan abone sorumludur ve getirdiği günkü tarife üzerinden hesaplama yapılır. 15-Müessesenin haberi ve izni olmaksızın güç artırımında bulunanların elektriği kesilir.
-
Fatura veya ihbarname abonenin adresine verilir, kimse yoksa bırakılır, fatura veya ihbarname bırakılmakla tebliğ edilmiş sayılır.
-
İlk kontrolde noksan ve kusur tespit edildiği takdirde enerji verilmez. Bir ay içinde eksiklikler giderilmediği takdirde sözleşme fesh edilip alınan ücretler gelir kaydedilir.
-
Sözleşmenin uygulanmasında abone ile meydana gelebilecek tüm anlaşmazlıklar müessese merkezinde bulunan mahkemeler ve icra dairelerince çözümlenir.
-
Abone sonradan kullanım amacını değiştirmesi durumunda Müesseseye bilgi verecektir. Abone bu sözleşmeyi imza etmekle yukarıdaki şartları aynen kabul eder.
-
………………. Müessesesince tayin edilen her okuma dönemindeki tüketimine göre aboneye fatura sunulur. Fatura üzerinde belirtilen süre içinde abone, bu fatura bedelini ödemediği takdirde abonenin elektriği kesilir. Elektriğin kesiminden itibaren otuz gün içinde borçlarını ödeyerek ceryan açtırma işlemini yaptırmadığı takdirde abone hesabı tafsiye edilir ve sözleşme yürürlükten kalkar; ayrıca Müessese alacağını da yasal yollardan takip ve tahsil eder. Bunun dışında süresinde ödenmeyen fatura bedelleri için, gecikme zammı bedellerini ödemeyi de peşinen kabul eder.
-
Abone verilen elektrik enerjisini yalnız kendi gereksinimlerini karşılamak üzere kullanılacaktır. Yazılı olur alınmadan bu elektrik enerjisi hiçbir şekilde kimseye doğrudan yada dolaylı olarak verilemez ve satılamaz.
-
İş bu abonman sözleşmesinin başlangıç tarihi elektrik enerjisi verilerek sayaçların mühürlendiği gündür. Başka bir yere taşınacak abone, taşınma tarihinden en az bir hafta evvel Müesseseye haber vermeli ve gerekli işlemleri yaptırmalıdır.
-
Aboneye bu sözleşme gereğince elektrik enerjisinin verilebilmesi için Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği, Elektrik Tarifeleri Yönetmeliği ve Kabul Koşulu (ENERJİ MÜSAADE BELGESİ) çerçevesinde teknik v ekonomik hükümlerin abone tarafından yerine getirilmiş olmasışarttır.
-
Sözleşme hangi sebeple fesh edilmiş olursa olsun abone fesih tarihinden itibaren beş yıl içinde yazılı olarak sayacını talep etmediği takdirde sayacın Kuruma bedelsiz olarak devir olunmuş sayılacağını beyan ve kabul eder.
-
Sözleşmenin iptal edilmesinden sonra aboneye ait sayacın aboneye haber verilmeden müessesece sökülmesi veya sayacın kullanılamaz duruma getirilmesi halinde sayacın bedeli başvuru tarihindeki birim fiat üzerinden aboneye ödenir. Abonenin sayacı, sözleşmenin devamı sırasında kaybolduğu veya onarılamaz şekilde hasarlandığı takdirde, abone bu durumu Kurumun ilgili birimine derhal bildirmek ve yeni alacağı sayacı taktırarak mühürletmek zorundadır. Aksi takdirde, abone hakkında yönetmeliğin ilgili hükümlerine göre işlem yapılır ve tesisatın elektriği kesilir. Abone bu durumu peşinen kabul ve taahhüt eder.
-
Yapılan sözleşmeye rağmen eski abone binayı terk etmemiş ve aynı yerde ise, iş bu sözleşme eski abonenin mahalli terkinden sonra yürürlüğe girer.
-
Abone iş bu sözleşmede ve yönetmeliklerde belirtilen sebepler yüzünden elektriği kesildiği
takdirde Müesseseden herhangi bir tazminat talebinde bulunamaz. …. / …./ 20….
TEDAŞ …………….. ELEKTRİK DAĞITIM MÜESSESESİ Abonenin İmzası
PROJE ve FENNİ SORUMLULUK (TUS) BELGESİ
SORUMLUNUN
Adı Soyadı :…………………………….. Oda Sicil No :…………………………….. Büro kayıt No :……………………………..
Mal Sahibi |
|
İlçesi |
|
Pafta |
|
Mahalle veya Semti |
|
Ada |
|
Sokak Kapı No |
|
Parsel |
|
Kullanma Amacı |
|
Kat Sayısı |
|
Toplam Yapı Alanı (m2) |
|
Bağımsız Bölüm Adedi |
|
Fenni Sorumlunun Yükleneceği |
CİNSİ |
AÇIKLAMA |
a. ……………………….. b. ……………………….. c. ……………………….. d. ……………………….. |
……………………….. ……………………….. ……………………….. ……………………….. |
Yukarıda tanımları yapılmış işlerin sorumluluğunu üstlenmiş elektrik mühendisi odamız üyesidir. Bu belge odamız denetimine sunduğu proje ve eklerine dayanılarak düzenlenmiştir.
ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI
Tablo 2.19: Proje ve fenni sorumluluk belgesi
ENERJİ BAĞLANTI İSTEK FORMU
Tarih: … / … / 20 ..
TEDAŞ veya YETKİLİ ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETİ ……………………………………………………………………………………… ………………………………….
Aşağıda bilgisi verilen tesisat .. / .. / 20… tarihinde tamamlanmıştır. Gerekli denetimler tarafımca yapılarak kontrol formu düzenlenmiş ve ekte sunulmuştur. Eksik ve hatalar ilgili yönetmeliklere uygun olarak düzeltilmiştir.
Tesise enerji verilmesini arz ederim. Teknik Uygulama Sorumlusu Ad, Soyad, İmza EKİ: TUS Kontrol Formu.
YAPIYA AİT BİLGİLER
Yapı Sahibi |
|
Kullanma Amacı |
|
İli |
|
Yapı Alanı |
…………………………. m² |
İlçesi |
|
Blok Adedi |
|
Mah./Semt |
|
Kat Adedi |
|
Cad./Sokak |
|
Bağımsız Bölüm Sayısı |
|
Kapı No. |
|
Kurulu Güç |
……………………………. kW. |
Pafta |
|
Asansör |
|
Ada Parsel |
|
Diğer |
|
|
TEDAŞ veya Yetkili Elektrik Dağıtım Şirketi |
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası |
UYGULAMA PROJESİ ONAY TARİHİ |
…. / … / 20 .. |
…. / … / 20 .. |
UYGULAMA PROJESİ ONAY NUMARASI |
………………………………. |
………………………………. |
PROJE SORUMLUSU |
|
TEKNİK UYGULAMA SORUMLUSU |
|
TESİSATÇI |
|
BAĞLANTI ŞEKLİ |
|
KABLO KESİTİ |
|
TRAFO/DİREK NO. |
|
İNCELEME RAPORU
TUS tarafından düzenlenen .. / .. / 20 .. tarihli Kontrol Raporu dikkate alınarak tesisatın;
-
Normal olduğu anlaşılmıştır.
-
Hatalı olduğu anlaşılmış ve aşağıdaki hataların düzeltilerek TUS tarafından tekrar kontrolü gerekmektedir.
TEDAŞ veya YETKİLİ ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETİ İŞLETME SORUMLUSU
HATALAR : …………………………………………………………………………………………………….
Tablo 2.20: Enerji bağlantı istek formu
55
ELEKRİK İÇ TESİSLERİ DENETİM ve MUAYENE UYGUNLUK BELGESİ |
YAPININ Sahibi ……………………. Adresi: ……………………. Ruhsat Tarihi / No : ……………………. Pafta, Ada, Parsel No: ……………………. Enerji Tahsis Başvuru No: ……………………. Yapının Kurulu Gücü : ……………………. Yapının Bağlantı Gücü: ……………………. Sayaç Adeti : ……………………. |
BELGENİN Tarihi : ……………………. Sayısı : ……………………. TESİSATÇININ Adı Soyadı : ……………………. Yetki Grubu : ……………………. Oda Sicil No : ……………………. İşletme Kayıt No : ……………………. |
BRANŞMAN |
Normal |
Kusurlu |
1. Tür ve kesit olarak projeye uygun mudur? |
|
|
2. Harici kablo başlığı, mekik sigortası, klemensi uygun mudur? |
|
|
3. Gergi teli galvanizli ve kesitçe yeterli midir? |
|
|
4. Kablo koruma borusu boy ve kesitçe uygun mudur? |
|
|
5. Yer altı tesisi uygun mudur? Dam direği galvanizli midir? ve 2”(inç) borulu mudur? |
|
|
6. Topraklama elektrotu veya levhası tür boyut ve sayıca uygun mudur? |
|
|
7. Branşman kablosu antigron olarak işlenmiş midir? |
|
|
8. Kesicili sac pano yerine monte edilmiş midir? |
|
|
ENERJİ ODASI, KABLO ŞAFTI, SAYAÇ ve DAĞITIM TABLOLARI |
9. Enerji odası ve kablo şaftı ilgili mevzuata ve genelgelere uygun ve düzgün müdür? |
|
|
10. Ölçü ve sayaç bölümleri kilitlenip mühürlenecek şekilde midir? |
|
|
11. Sayaçların akım değerleri ile ölçü trafoları çevirme oranları projeye uygun mudur? |
|
|
12. Sayaç bağlantıları normal midir? |
|
|
13. Ölçü devresinin bağlantıları uygun mudur? |
|
|
14. Tüm kolon ve diğer kablo kesitleri, türleri ve renkleri normal midir? |
|
|
15. Ortak sigortalar ve abone giriş sigortaları bir fazlıda kesici, üç fazlıda kofre midir? |
|
|
16. Sigorta ve kesici amperajları uygun mudur? |
|
|
17. Sigorta viskontakları normal midir? |
|
|
18. Sigorta bağlantı uçları normal kullanılmış mıdır? |
|
|
19. Potansiyel dengeleme (eşpotansiyel kuşaklama) barası (PDB) |
|
|
20. PDB’ye gerekli topraklama bağlantıları yapılmıştır. |
|
|
21. Tüm tabloların iç bağlantıları normal ve düzgün müdür? |
|
|
22. Sayaç panoları içindeki aydınlatma düzeyi uygun mudur? |
|
|
MOTORLAR |
23. 5 kW’tan küçük motorlar için termik şalter kullanılmış mıdır? |
|
|
24. 5 kW’dan büyük motorlarda aşırı akım ve düşük gerilim röleleri ile donanmış otomatik şalterlerle koruma uygun mudur? |
|
|
25. 5 kW’dan büyük motorlarda Y – ? vb. yol verme düzeni kullanılmış mıdır? |
|
|
26. Motor gövdeleri topraklanmış mıdır? |
|
|
27. Motorlar plana uygun olarak tesis edilmiş midir? |
|
|
ASANSÖRLER |
28. Fiziksel ve elektriksel bağlantılar normal midir? |
|
|
29. Devre koruma sigorta ve otomatik açıcıların amperajları uygun mudur? |
|
|
30. Besleme kablosu tür ve kesit yönünden uygun mudur? |
|
|
31. Gerekli koruma topraklamaları yapılmış mıdır? |
|
|
32. Asansör dairesi tesisatı uygun mudur? |
|
|
AYDINLATMA |
33. Merdiven otomatiğine bağlı aydınlatma tesisatı normal midir? |
|
|
34. Sabit aydınlatma sistemi normal midir? |
|
|
35. Kablo ve sigorta değerleri ile bağlantıları normal midir? |
|
|
36. Kullanılan lâmbalar güç ve bağlantı yönünden normal midir? |
|
|
Tablo 2.21: Elektrik iç tesisleri denetim ve muayene uygunluk belgesi (1)
ZİL vb. TESİSAT |
37. Tesisat genel olarak normal midir? |
|
|
38. Kullanılan trafo yeterli ve normal bağlanmış mıdır? |
|
|
39. Aynı koruma sistemlerine bağlanmış mıdır? |
|
|
ANAHTARLAR |
40. Gerekli koruma topraklamaları yapılmış mıdır? |
|
|
41. Elektriksel ve fiziksel bağlantılar normal midir? |
|
|
42. Faz üzerine mi bağlıdır? |
|
|
PRİZLER |
43. İletkenin renk ve kesiti normal midir? |
|
|
44. Kullanım yerleri, yerden yükseklikleri normal midir? |
|
|
45. İletkenlerin renk ve kesitleri normal midir? |
|
|
46. Topraklamalar normal midir? |
|
|
BUATLAR |
47. Bağlantılar klemens ile yapılmış mıdır? |
|
|
48. Boru çapları, giriş çıkış sayıları ve yeri projeye uygun mudur? |
|
|
49. Kare buat ölçüleri uygun mudur? |
|
|
AG KOMPANZASYON |
50. Münferit kompanzasyon yapılacak olan lamba ve motorlarda kompanzasyon yapılmış mıdır? |
|
|
51. AG kompanzasyon tesislerinde kondansatör gücü yeterli midir? |
|
|
52. AG kompanzasyon tesislerinde reaktif güç rölesi ayarları yapılmış mıdır? |
|
|
53. AG kompanzasyon tesislerinde kademe sayısı yeterli midir? |
|
|
54. AG kompanzasyon tesislerinde pano topraklaması yeterli midir? |
|
|
55. AG kompanzasyon tesislerinde pano kapağında anahtar (swiç) var mıdır? |
|
|
56. AG kompanzasyon tesislerinde sigorta ve kondansatör akım değerleri uygun mudur? |
|
|
57. AG kompanzasyon tesislerinde kontaktör grupları görev yapıyorlar mı? |
|
|
GENEL |
58. Hata akımı koruma röleleri uygun olarak tesis edilmiş ve fonksiyonel mi? |
|
|
59. Faz, nötr, koruma, topraklama ve potansiyel dengeleme iletkenleri renk, kesit, özellik, ilgili standartlara uygunluk ve etiketleme doğru kullanılmış mıdır? |
|
|
60. Bütün sortilere faz, nötr ve etiketleme yönünden doğru kullanılmış mıdır? |
|
|
61. Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nde öngörülen deneylerden alınan sonuçlar uygun mudur? |
|
|
62. Tesisatta kullanılan araç, gereç, ve cihazlar ilgili Türk Standartları’na uygun mu? |
|
|
YÖNETMELİK KAPSAMINDAKİ DİĞER TESİSLER (VARSA) |
63. (Tesisin türüne göre ilgili yönetmeliklere uygunluk yönünden denetim şirketi tarafından detaylandırılacaktır.) |
|
|
DÜŞÜNCELER ……………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. |
Eki : Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nde öngörülen “Binalardaki Topraklama Tesislerinde Yapılacak Gözle Muayene, Denetleme ve Ölçmeye İlişkin Örnek Form” |
ELEKTRİK İÇ TESİSLERİNİ DENETLEYEN DENETİM KURULUŞU (veya MUAYENE EDEN KURULUŞ)MÜHENDİSİN ADI SOYADI :…………………… ODA SİCİL NO :…………………… KAŞE / İMZASI:…………………… |
DENETİM ŞİRKETİ ON |
DENETİM ŞİRKETİ ONAYI |
Tablo 2.22: Elektrik iç tesisleri denetim ve muayene uygunluk belgesi (2)
ABONE ve TESİSAT KONTROL FORMU |
Abonenin Adı Soyadı |
|
Sayacın Markası |
|
Abonenin Türü |
|
Sayacın Tipi |
|
Abone No |
|
Sayacın Seri No |
|
Yakın Abone No |
|
Sayacın Amperi (A) |
|
Bağlama Endeksi |
|
Sayacın Gerilimi (V) |
|
Bağlandığı Trafo |
|
Damga Tarihi |
|
Bağlandığı Faz |
|
Kurulu Güç |
|
Bağlandığı Kol |
|
Kolon Kesiti |
|
Bağlandığı Tarih |
|
|
|
Abonemde ileride yapacağım güç artışlarını bağlı bulunduğum işletmeye bildirmeyi, güç artışlarından doğan ek güvence ve iştirak bedellerini ödemeyi şimdiden kabul ediyorum. |
TESİSATIN TEKNİK ÖZELLİKLERİ |
İletkenler TSE’li mi? |
Evet |
Hayır |
Buatlar klemensli mi? |
Evet |
Hayır |
Linyelerde en az 2,5 mm2 lik iletken kullanılmış mı? |
Evet |
Hayır |
Topraklama mevcut mu? |
Evet |
Hayır |
Topraklama iç tesisatta var mı? |
Evet |
Hayır |
Prizler ve tali panolar var mı? |
Evet |
Hayır |
Elektrik verilmesinde sakınca var mı? |
Evet |
Hayır |
Yapı bağlantı hattı şekli nasıl? |
Yeraltı |
Havai |
Binadaki sayaç sayısı |
|
Elektrik verilen yerin kullanım amacı |
|
Tesisatınıza enerji veren yetkili personelimize kolon sigortanızı ve sayacınız …………………… numaralı endeksle ve ………….……………… numaralı mühür pensiyle mühürlenmiştir. … / … / 200… Abone Sahibi Tesisatın Enstallatörü Bağlayan Kontrol Eden |
Tablo 2.23: Abone ve Tesisat kontrol formu
TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İZMİR ŞUBESİ
HER TÜRLÜ PLAN, PROJE, RESİM VE HESAPLAMALARLA İLGİLİ OLARAK MÜHENDİSLER, MİMARLAR, ŞEHİR PLANCILARI VE YETKİLİ TEKNİKERLER TARAFINDAN DÜZENLENEREK, BU BELGELERİ, ONAYLAYAN KAMU KURUM VE KURULUŞLARI TARAFINDAN MALİYE BAKANLIĞINA BİLDİRİLECEK BİLGİ FORMU
(A ve B bölümleri proje, plan vb belgelerin yazarları tarafından doldurulacaktır.)
A |
PLAN, PROJE RESİM ve HESAPLAMALARI YAPANLARIN |
B |
PLAN, PROJE RESİM ve HESAPLAMALARI YAPTIRANLAR |
1 |
VERGİ DAİRESİ |
|
11 |
VERGİ DAİRESİ |
|
2 |
SİCİL NO |
|
12 |
SİCİL NO |
|
3 |
SOYADI (Ünvanı) |
|
13 |
SOYADI (Ünvanı) |
|
4 |
ADI |
|
14 |
ADI |
|
5 |
BABA ADI |
|
ADRESİ |
15 |
MAHALLE veya SEMT |
|
6 |
DOĞUM TARİHİ |
|
16 |
CADDE veya SOKAK |
|
7 |
DOĞUM YERİ |
İL |
|
17 |
KAPI NO |
|
İLÇE |
|
18 |
DAİRE NO |
|
8 |
MESLEĞİ |
|
19 |
İL |
|
9 |
BAĞLI OLDUĞU ODA |
|
20 |
İLÇE |
|
10 |
ODA SİCİL NO |
|
C |
YAPILAN İŞİN |
Plan, Proje Resim Ve Hesaplamaları Yapanın Adı Soyadı Ünvanı-İmzası |
21 |
ÇEŞİDİ |
|
22 |
ODA PROJE KAYIT NO |
|
23 |
ADA NO |
|
24 |
PARSEL NO |
|
(Bu bilgi formunu onaylayan kurum tarafından doldurulacaktır.)
25 |
KURUM ADI |
|
26 |
PROJE KAYIT NO |
|
27 |
PROJE ONAY TARİHİ |
|
28 |
İLGİLİ DÖNEM |
|
Yukarıda yer alan bilgiler projeye uygun ve doğrudur.
…. / …/ ….. Onaylayan Kurum yetkilisi
İmza – Kaşe
Tablo 2.24: TMMOB Onay belgesi
59
2.8. Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği
Aşağıda kuvvetli akımlar tesisleri yönetmeliğinin konu ile bir kısım maddeler aşağıda verilmiş olup daha fazla bilgi için www.tedas.gov.tr , www.emo.org.tr ve www.epdk.gov.tr internet sitelerinden yararlanabilirsiniz.
Madde 13. Aygıtların koruyucu kutuları
Kuvvetli akım elektrik aygıtlarının gerilim altındaki bölümlerine rastgele dokunmayı önlemek için yapılan kutular, bir arıza anında oluşabilecek iç ve dışarıdan gelebilecek mekanik zorlamalara karşı dayanıklı, aygıtta ark oluşsa bile tehlikesiz bir manevra yapılabilecek biçimde olmalıdır.
Madde 14. Aygıtların düzenlenmesi
İşletme sırasında üzerinde manevra yapılacak aygıtlar ve okunacak ölçü aletleri kolayca ve tehlikesizce ulaşılabilen yerlere konulacak ve kullanışlı olacaklardır.
Madde 58. Bu yönetmeliğin kapsamına giren tesislerde Türk Standartları’na uygun kablolar kullanılacaktır. Bunlar bulunmadığında Madde 1'de belirtilen standartlara uygun kablolar kullanılacaktır.
a. Kablo seçimi:
Kablo seçiminde aranılan öteki koşulların yanında aşağıdakiler de göz önünde bulundurulacaktır:
1. Anma gerilimi:
Kablolar için iki anma gerilimi kullanılır:
-
U:
-
Fazlar arası gerilim Uo: İletken ile metal kılıf ya da toprak arasındaki gerilim
-
b.
-
Kabloların döşenmesi:
-
-
Kabloların döşenmesi:
-
Yeraltı kablolarının döşendikleri yerler kimyasal, mekanik ve ısıl etkilerden olabildiğince uzak ya da bunlara karşı korunmuş olmalıdır.
-
Kablo ve çevresini yangın tehlikesinden korumak ve yangının yayılmasını önlemek için kablolar yanıcı maddeler üzerine döşenmemelidir. Kabloların varsa jüt tabakaları soyulmalıdır.
-
Yapı girişlerinde kablolar boru içine alınmalı, kablo ile boru arasındaki boşluk elastik silikon ya da benzeri bir madde ile doldurulmalıdır. Bu amaçla çimento kullanılamaz. Mekanik darbelerin oluşabileceği durumlarda çelik borular kullanılmalıdır. Çelik borular nerede kullanılırsa kullanılsın üç faz aynı borudan geçirilmelidir. Tek damar olması durumunda anti manyetik malzeme kullanılmalıdır.
-
Y.G. kablolarına dahilde ve hariçte kablo başlığı yapılacaktır. Kablo başlıkları, kabloya su, nem girmesini önleyecek şekilde olmalıdır. AG kablolarda su girmesini önleyecek tedbirlerin alınması durumunda kablo başlığı kullanılmayabilir.
-
Kablo ekleri mutlaka özel ek aksesuarları veya ek kutularında yapılmalıdır. Ekler, mekanik bakımdan güvenilir, içine su ve nem sızmasını önlemeli ve iyi bir elektrik iletkenliğini sağlamalıdır. Ekler tesis edildiği yere uygun tipte seçilmelidir.
-
Kabloların koruyucu kılıfları ya da yalıtkanları bulundukları yerlerde zorlanmamalı ve zedelenmemelidir. Kablolar gerektiğinde koruyucu büz ya da borular içine alınmalıdır.
-
Tek damarlı kabloların tespitinde kullanılan elemanlar manyetik halka oluşturmamalıdır.
-
Döşeme sırasında kabloyu çekmek için bütün iletkenler bir araya getirilip çekme klemensi ile birbirine bağlanmalıdır. En büyük çekme gerilmesi bakır iletkenler için 5 kg/mm2, alüminyum iletkenler için 3 kg/mm2’yi geçmemelidir.
-
Yeraltına döşenecek kablolar, sokak ve alanlarda en az 80 cm derinliğe gömülmelidir. Bu yerlerin dışında en az 60 cm olmalıdır. Bu derinlik zorunlu durumlarda özel koruyucu önlemler alınarak 20 cm dolaylarında azaltılabilir.
-
Açık havada döşenen kablolar olabildiğince güneş ışınlarının etkilerinden korunmalıdır.
-
Kablolar duruma göre toprak içine, kablo kanallarına, duvarlara tutturulan delikli tavalara veya merdiven raflara döşenmelidir. Deliksiz yapılmış tavalarla kablo döşenmesi tavsiye edilmez. Toprak içine yerleştirilen kabloların altında ve üstünde yaklaşık 10 cm kalınlıkta elenmiş kum bulunmalıdır. Kablonun üzerindeki kumun üzerine ve aynı kanala döşenen AG ve YG kabloları arasına tüm kablo boyunca dolu tuğla veya enaz 6 cm kalınlıkta beton plaka veya plâstik vb. malzemelerden yapılmış koruyucu elemanlar yerleştirilmelidir. Böylece çukuru açan işçilerin kazma darbelerinden kablo korunmalı ve orada kablo bulunduğu önceden anlaşılmalıdır. Bu koruyucunun yaklaşık 30 cm üzerine ise en az 10 cm genişliğinde polietilenden yapılmış uyarışeridi konulmalıdır.
-
Bir enerji kablosu ile başka bir enerji kablosu ya da kumanda kablosu arasındaki en küçük açıklık 7 cm az olmamak koşulu ile kablo çapı kadar olmalıdır. Kumanda kabloları arasında açıklık gerekmez.