3.3. Şalterlerin Motorlara Bağlantısının Yapımı
3.3.1. İşlem Sırası
-
Alternatif akım motorunun etiketine (özelliklerine) göre şalter, sigorta, iletken seçimi yapınız.
-
Şalteri, motorun yapacağı işe göre seçiniz. Şalterler enversör, açma-kapama, yıldız-üçgen, paket, dahlender, mandallı, termik vb. ile kumanda edilir. Şalterlerin seçimini ihtiyaca göre yapınız.
-
Şalteri bağlayacağınız sistemin devre şemasını okuyunuz ve kumanda panosunu inceleyiniz.
-
Kablo iletken uçlarını ve kumanda ve güç kablo uçlarını uygun bir şekilde keserek (çakı vb. ile), kablo pabucu ve yüksükle bağlayınız.
-
Motor klemens çıkış uçlarını rakamlarla ve harflerle işaretleyiniz.
-
Şalterden çıkan uçları, devre şemasına göre, motor klemensine uygun girişlere bağlayınız.
-
Yaptığınız motor klemens bağlantılarını somunlarla uygun bir anahtarla sıkınız.
-
Motor topraklamasını yapınız. Motordan gelen toprak iletkeni, pano toprak iletkenine doğru şekilde bağlanmalıdır. Topraklama iletkeni metal gövde vidasına bağlayınız.
-
Panoya enerji vermeden önce avometre ile sistemi kontrol ediniz.
-
Sistemin eksikliklerini giderip çalışır hale getirdikten sonra dikkatli ve güvenli bir şekilde çalıştırınız
3.3.2. Dikkat Edilecek Hususlar
Şalterlerin seçiminde, motorun gücü ve çektiği akım değeri, motorun kullanım yeri gibi ölçütlerin göz önüne alınması gerekir. Motorların şalterler ile kumandası genellikle maliyetinin otomatik kumandaya göre daha az olmasından dolayı küçük güçlü motorlarda tercih edilmektedir.
MOTOR ANMA GÜCÜ |
ANMA AKIMI |
TERMİK AYARLAMA SINIRLARI |
SİGORTA AKIM DEĞERİ |
İLETKEN KESİTİ |
KW |
HP |
Amper (A) |
Amper (A) |
Amper (A) |
mm2 |
0,75 |
1 |
1,95 |
1,6–2,4 |
6 |
2,5 |
1,1 |
1,5 |
2,85 |
2,2–3,3 |
6 |
2,5 |
1,5 |
2 |
3,8 |
3–4,5 |
10 |
2,5 |
2.2 |
3 |
5,4 |
4–6 |
10–16 |
2,5 |
3 |
4 |
7,1 |
5,3–8 |
16 |
2,5 |
4 |
5,5 |
8,8 |
7,3–9 |
16 |
2,5 |
5,5 |
7,5 |
11,7 |
8–12 |
20–25 |
4 |
7,5 |
10 |
15,6 |
11–16 |
25 |
4 |
11 |
15 |
22 |
12–24 |
35–50 |
4 |
15 |
20 |
29 |
20–32 |
50 |
6 |
18,5 |
25 |
37,5 |
24–45 |
63–80 |
10 |
22 |
30 |
43,5 |
24–45 |
63–80 |
10 |
30 |
40 |
58 |
32–63 |
80–100 |
16 |
Tablo 3.1: Motor gücüne göre sigorta ve iletken seçimi
* Motor ve şalter bağlantılarında dikkat edilecek hususlar şunlardır:
-
Kullanılacak motorlara uygun özellikte şalter, kablo, sigortalar seçilmelidir.
-
Şalterlerin şemalarına uygun şekilde bağlantılar yapılmalıdır (özellikle pako şalterlerde), şalterlerin ambalajlarında bağlantışemaları bulunur. Genellikle
-
aynı özellikte olan şalterlerin bağlantışemaları standarttır (firmadan firmaya çok az değişiklik gösterir).
-
Motor ve şalter bağlantılarında gevşek irtibat olmamasına çok dikkat edilmelidir. Gevşek irtibatlı bağlantılar tehlikeli durumların meydana gelmesine neden olabilir.
-
Şalterler muhafaza kutularına monte edilmelidir (Resim 3.24. ve 3.25’e bakınız).
-
Nemli, tozlu ve tehlikeli madde (patlayıcı madde vb.) bulunan yerlerde şalter ve motorların gövdesi ile kapaklarının sızdırmaz özellikte olmasına dikkat edilmelidir.
-
Bağlantı kabloları eğer yerden geçirmek zorunda kalınırsa mutlaka metal koruyucu spiral boru içinden geçirilmelidir, üstten geçirilecekse yine metal boru içinden geçirilerek kablo korunmalıdır (Resim 3.26’ya bakınız).
-
Yıldız üçgen şalter bağlantısında, motor klemensinde bağlantı köprüsü varsa mutlaka çıkarılmalıdır ve sargı uçları doğru şekilde şaltere bağlanmalıdır.
-
Motor ve şalter bağlantı devresinde mutlaka sigortalar bulunmalıdır, sigortaların gecikmeli tipte olması tercih edilmelidir.
-
Bağlantılarda iş güvenliği tedbirlerine uyulmalıdır.




3.4. Motor Tezgahlarının Topraklamasını Yapma
Topraklama: Gerilim altında olmayan bütün tesisat kısımlarının, uygun iletkenlerle toprak kitlesi içerisine yerleştirilmiş bir iletken cisme (elektrot) bağlanmasıdır.
Topraklamanın amacı, motorları kullananların can güvenliğini sağlamak ve cihazların zarar görmesini önlemektir. Bütün elektrik makinelerinin gövdeleri, boruların madeni kısımları, kurşunlu kabloların kurşun kılıfları, tablo ve benzerlerinin metal kısımları

Şekil 3.28’de görüldüğü gibi motorlar “koruma topraklaması” ile topraklanırlar. Koruma topraklaması; İnsanları ve canlıları tehlikeli dokunma gerilimlerine karşı korumak için cihazların gerilim altında olmayan metal kısımlarının (gövdelerinin) topraklanmasıdır.

3.5. Kuvvetli Akım Tesisler Yönetmeliği
Topraklamalar, Koruma Yöntemleri, Sigorta, Minyatür Kesici ve Kesiciler
Topraklamalar ve Koruma Yöntemleri
Madde 8-a) Topraklamalar ve endirekt temasa karşı diğer koruma yöntemleri: Elektrik kuvvetli akım tesislerinin topraklanmasında Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği hükümleri uygulanır. Endirekt temasa karşı şebeke tiplerine göre uygulanabilecek diğer koruma yöntemleri ve şebeke tip sınıflamaları için Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’nde belirtilen ilgili hükümler de göz önüne alınır.
Sigorta, Minyatür Kesici ve Kesiciler Madde 9-Tesislerdeki elektrik donanımlarının aşırı akımlara karşı korunması genel kural olarak sigortalarla ya da kesicilerle yapılacaktır. Sigortalar minyatür kesiciler ve kesiciler bulundukları yerde ulaşılabilecek en büyük kısa devre akımını güvenlikle kesebilecek değerde seçilmelidir. Üzerine tel sarılarak köprülenmiş veya yamanmış sigortalar kullanılmamalıdır.
Aygıtların Koruma Topraklamasına Bağlanması Madde 18-Kuvvetli akımla çalışan metal gövdeli elektrik aygıtlarını ve koruyucu kutularını topraklama iletkenine bağlamak için bir düzen bulunmalıdır.
3.6. Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği
İlgili yönetmelik maddeleri şunlardır:
Madde 49.
b. Elektrik makinelerine ait bağlantılar
b.1. Elektrik makinelerine ilişkin bağlantılar, çalışma sırasında meydana gelecek titreşimlere dayanıklı biçimde seçilmeli ve yapılmalıdır.
-
b.2.
-
Metal hortumlar (spiral hortum) , işletme gereği hareket eden makinelerde bir damarlı yalıtılmış iletkenlerle lastik yalıtkanlı kordonların korunması amacıyla kullanılamaz.
-
c.
-
Özellikle sürekli olarak denetim altında bulundurulmayan elektrik makineleri aşırı ısınmalara karşı korunmuş olmalıdır. Bu koruma, uygun bir yapımla ya da otomatik koruma düzenleri (motor koruma anahtarları) kullanılarak yapılabilir.
-
d.
-
Sabit tesislerde iletkenlerin mekanik etkilerle zedelenmemesi sağlanacaktır.


Bu konu 8 bölümden oluşmaktadır. Şuan 8. bölümdesiniz.
BAŞA DÖNMEK için TIKLAYIN.
1.Bölüm için TIKLAYIN
2.Bölüm için TIKLAYIN
3.Bölüm için TIKLAYIN
4.Bölüm için TIKLAYIN
5.Bölüm için TIKLAYIN
6.Bölüm için TIKLAYIN
7.Bölüm için TIKLAYIN
8.Bölüm için TIKLAYIN